Συμφωνία: Τα μέτρα και τα αντίμετρα

Σε «προκαταρκτική τεχνική συμφωνία», που ανοίγει το δρόμο για τις συζητήσεις για το χρέος και τη συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (staff level agreement) κατέληξε η μαραθώνια συνάντηση του υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου, με τους δανειστές στο Χίλτον, που διήρκεσε περίπου 12 ώρες. Ο κ. Τσακαλώτος εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι τώρα θα προχωρήσει και η συμφωνία για το χρέος, διότι δεν υπάρχει η δικαιολογία της απουσίας συμφωνίας για τη δεύτερη αξιολόγηση.
Η τελική συμφωνία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, περικοπή στις επικουρικές συντάξεις με το μέσο εισόδημα από συντάξεις να διαμορφώνεται στο 9%, ενώ η μέγιστη περικοπή σε κύριες και επικουρικές θα φτάσει στο 18%. Η μείωση της συμμετοχής στα φάρμακα, θα ισχύσει όχι μόνο για τους συνταξιούχους, αλλά για το σύνολο του πληθυσμού της χώρας. Στα 1.250 ευρώ η έκπτωση φόρου από το 2020, ενώ δεν αλλάζει το όριο στις ομαδικές απολύσεις.
Τα βασικά σημεία της συμφωνίας έχουν ως εξής:
- Από 1ης Ιανουαρίου 2019 περικόπτεται έως 18% η προσωπική διαφορά στις κύριες συντάξεις. Το μέτρο θα θίξει 900.000 συνταξιούχους που παίρνουν κύρια σύνταξη πάνω από τα 700 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν απώλειες από λίγα ευρώ ως ακόμη και πάνω από 300 ευρώ το μήνα για τις υψηλές συντάξεις. Μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ, οι συνταξιούχοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με πολλά έτη ασφάλισης και εν γένει όσοι λαμβάνουν πάνω από 1300 ευρώ (ΙΚΑ, Δημοσίου, ΟΑΕΕ, πρώην ευγενή Ταμεία). Η μέση μείωση της σύνταξης θα είναι 9% μαζί στην προσωπική διαφορά σε κύριες και επικουρικές.
- Από 1ης Ιανουαρίου 2020 (ή το 2019 αν δεν πιαστούν οι στόχοι) η μείωση του αφορολόγητου από 8.636 ευρώ στα 5.681 ευρώ θα φέρει επιβάρυνση από 650 ευρώ ακόμη και για τους φτωχότερους.
Η μείωση του αφορολόγητου θα φέρει απώλειες ακόμη και για όσους παίρνουν σύνταξη πάνω από 474 ευρώ καθώς πλέον δεν θα καλύπτονται από το αφορολόγητο. Για παράδειγμα ένας συνταξιούχος που παίρνει 720 ευρώ το μήνα και μέχρι τώρα δεν πληρώνει φόρο θα πληρώνει φόρο πάνω από 600 ευρώ το χρόνο.
- Το 2018 προβλέπονται μέτρα 447 εκατ. ευρώ από το 2018 με περικοπές επιδομάτων ανεργίας, τέκνων, φτώχειας και φυσικών καταστροφών, στήριξης οικογενειών και επιπλέον μείωση του επιδόματος θέρμανσης κατά 58 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, προβλέπεται η κατάργηση της έκπτωσης φόρου για ιατρικές δαπάνες, κάτι που θα αυξήσει το φορολογικό βάρος κατά 121 εκατ. ευρώ.
- Στο Δημόσιο έρχεται νέα αξιολόγηση και κινητικότητα και επιβάλλεται «ταβάνι» στον αριθμό των συμβασιούχων. Ο αριθμός τους πρέπει να μειωθεί από 49.448 τον Δεκέμβριο του 2016 σε 49.104 τον ίδιο μήνα του 2017 και σε 48.420 τον Δεκέμβριο του 2019. Ο λόγος της μιας πρόσληψης για κάθε πέντε αποχωρήσεις θα γίνει ένα προς τρία το 2018 εφόσον τηρούνται οι δημοσιονομικοί στόχοι.
- Πωλείται το 30% ως 40% των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ καθώς επίσης και το 17% του μετοχικού κεφαλαίου της επιχείρησης μέσω του ΤΑΙΠΕΔ.
- Αλλαγές έρχονται στον τρόπο λειτουργίας των αγορών. Επεκτείνεται το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές. Τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα θα πωλούνται και εκτός φαρμακείων.
- Στα εργασιακά οι αλλαγές των προηγούμενων μνημονίων παρατείνονται με νόμο μέχρι τη λήξη του προγράμματος τον Ιούλιο του 2018. Αυτό σημαίνει ότι συνεχίζεται με δέσμευση της κυβέρνησης η απαγόρευση της επεκτασιμότητας των κλαδικών συμβάσεων. Παράλληλα καταργείται η υπουργική απόφαση που απαιτείται ως τώρα για την έγκριση των ομαδικών απολύσεων και αντικαθίσταται από ένα σύστημα προειδοποίησης.
- Τα αντίμετρα θα εφαρμόζονται από το 2019 αν η κυβέρνηση ξεπεράσει τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ κατά 0,2%, άρα ο πήχης ανεβαίνει στο 3,7%.
- Προβλέπουν πακέτο φορολογικών μέτρων ύψους 1% του ΑΕΠ το 2019 και στοχευμένο πακέτο κρατικών δαπανών 1% το 2020.
α) Φοροελαφρύνσεις:
- μείωση του ποσοστού του φόρου στις επιχειρήσεις από 29% σήμερα σε 26% το 2019 (εκτιμώμενο κόστος στα κρατικά έσοδα 0,2% του ΑΕΠ),
- μείωση του χαμηλότερου συντελεστή φυσικών προσώπων από 22% σήμερα σε 20% το 2019. Δεν αναφέρεται άλλη μείωση συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα. Αφορά μόνο όσους έχουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, με στόχο να μετριαστούν οι απώλειες (κατά περίπου 10%) από τη μείωση των 650 ευρώ στην έκπτωση φόρου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες (εκτιμώμενο κόστος για το κράτος 0,5% του ΑΕΠ),
- προοδευτική μείωση των συντελεστών με τους οποίους υπολογίζεται η εισφορά αλληλεγγύης, διατηρώντας τα υφιστάμενα όρια εισοδήματος.
- επανασχεδιασμός (και όχι μείωση έως 40%) του ΕΝΦΙΑ με ελάχιστο κόστος για το Δημόσιο (μόλις 0,1% του ΑΕΠ ή περίπου 200 εκατ. ευρώ). Άρα η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ δεν μπορεί να μειωθεί κάτω από τα 2,4 δισ. από 2,65 δισ. ευρώ σήμερα.
β) Στοχευμένες κοινωνικές δαπάνες, οι οποίες θα περιλαμβάνουν:
- αύξηση των στεγαστικών επιδομάτων, σε συνδυασμό με τους περιορισμούς στο ΚΕΑ (έως 0,2% του ΑΕΠ)
- αύξηση του επιδόματος τέκνων (έως 0,1% του ΑΕΠ)
- σχολικά γεύματα (έως 0,1% του ΑΕΠ)
- νηπιαγωγείο / βρεφονηπιακοί σταθμοί (έως 0,15% του ΑΕΠ)
- μείωση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στις δαπάνες Υγείας (μέχρι 0,1% του ΑΕΠ),
Υψηλής απόδοσης δημόσιες επενδύσεις όπως:
- για την ενεργειακή απόδοση, τη γεωργία κ.ά. (0,2%-0,3% του ΑΕΠ)
- ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας (έως 0,1%-0,2% του ΑΕΠ).
Την ίδια στιγμή, υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας ανέφερε πως κλείδωσαν τα θετικά μέτρα, που θα ισχύσουν παράλληλα με τη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης, το 2019, εφόσον επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Σε ό,τι αφορά το κομμάτι των θετικών και αρνητικών μέτρων για την περίοδο που θα ακολουθήσει το τέλος του προγράμματος, το υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας τόνισε ότι, για το 2019, το 1% θα προέρχεται από τη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης, ενώ τα αντίστοιχα θετικά μέτρα, ύψους 1%, για την ίδια χρονιά, προβλέπουν:
- Επιδότηση ενοικίου. Συγκεκριμένα, προβλέπεται μέση επιδότηση περίπου 1.000 ευρώ, το χρόνο, σε 600.000 οικογένειες.
- Ενίσχυση του επιδόματος του πρώτου και δεύτερου παιδιού, συνολικού κόστους 260 εκατ. ευρώ.
- Επέκταση των σχολικών γευμάτων, για να καλυφθεί ο μισός πληθυσμός των παιδιών σε δημοτικά και γυμνάσια σχολεία.
- Επέκταση του προγράμματος των βρεφονηπιακών σταθμών, για να καλύψουν το ένα τρίτο των παιδιών, ηλικίας έως 4 ετών.
- Το μέτρο της μείωσης της συμμετοχής στα φάρμακα θα επεκταθεί σε όλον τον πληθυσμό, όχι μόνο στους συνταξιούχους, με εισοδηματικά κριτήρια.
- Ένα σημαντικό πακέτο 250 εκατ. ευρώ προορίζεται για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και ένα αντίστοιχο πακέτο θα διοχετευθεί στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για αναπτυξιακά προγράμματα.
Σε ό,τι αφορά τα εργασιακά και, ειδικότερα, τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, το υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας σημείωσε ότι θα νομοθετηθεί η επαναφορά της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης και της επεκτασιμότητας για μετά το τέλος του προγράμματος, από 1η Σεπτεμβρίου 2018. Υπογράμμισε δε ότι δεν θα γίνει αλλαγή στο όριο των ομαδικών απολύσεων και δεν θα θεσμοθετηθεί το λοκ-άουτ. «Αυτά που συνιστούσαν πάγιες απαιτήσεις του ΔΝΤ» σχολίασε.
Στο θέμα των συντάξεων, το υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας είπε ότι θα υπάρχει μία μικρή παρέμβαση στις επικουρικές. «Αυτό γίνεται, διότι δημιουργείται ένα μεγαλύτερο προστατευτικό δίχτυ για τις προσωπικές διαφορές στις κύριες συντάξεις» διευκρίνισε. Στη μείωση προσωπικών διαφορών σε κύριες, αλλά και επικουρικές συντάξεις, το υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας αποσαφήνισε ότι η συμφωνία προβλέπει μέση μείωση συντάξεων 9%, αλλά και ανώτατο πλαφόν στη μείωση της προσωπικής διαφοράς στις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις στο 18%.
Παράλληλα, το υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας ανέφερε ότι ξεκινάει και ο καθορισμός των μέτρων για το χρέος, ενώ, στις 22 Μαΐου, θα υπάρχει και η επιβεβαίωση αυτής της συμφωνίας στο Eurogroup.

Ε. Τσακαλώτος: Με μερικά είμαστε ευχαριστημένοι, με μερικά λιγότερο ευχαριστημένοι
Σε δηλώσεις του μετά από τη συνάντηση, ο κ. Τσακαλώτος ανέφερε πως «κατά τις διαπραγματεύσεις υπήρξαν αμοιβαίοι συμβιβασμοί. Με μερικά πράγματα είμαστε ευχαριστημένοι, με μερικά πράγματα είμαστε λιγότερο ευχαριστημένοι».
Όπως είπε, η τεχνική συμφωνία σημαίνει ότι «από τη μία πλευρά αυτό που έχει να κάνει τώρα η ελληνική κυβέρνηση είναι να την εφαρμόσει- είτε αυτό είναι με νομοθέτηση είτε με δευτερογενή νομοθεσία- και από την άλλη ανοίγει η συζήτηση για να ολοκληρωθεί η συμφωνία, για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους». Σημείωσε δε πως «από αύριο η κυβέρνηση δουλεύει σε όλα τα επίπεδα και για την εφαρμογή του προγράμματος, αλλά και τη συμβολή του στο δεύτερο σκέλος. Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρχουν τώρα οι συζητήσεις για το χρέος. Γιατί δεν υπάρχει καμία δικαιολογία ότι δεν υπάρχει συμφωνία για τα μέτρα και τα αντίμετρα που ήταν το μεγάλο κομμάτι».
Σύμφωνα με τον κ. Τσακαλώτο, «έγιναν και θετικά πράγματα, στο επίπεδο του ότι δεν μας ζήτησαν επιπλέον μέτρα για το 2018 και ότι κερδίσαμε πως αρκετές επιχειρήσεις που ήταν στο ΤΑΙΠΕΔ πηγαίνουν στην ΕΔΗΣ (Υπερταμείο αποκρατικοποιήσεων), όπου υπάρχει μια εντελώς διαφορετική λογική, όπως έγινε με τα αεροδρόμια».
Την ίδια στιγμή, εκτίμησε πως «προφανώς και τα αντίμετρα είναι στα θετικά», προσθέτοντας πως «είναι άλλα που μας στεναχωρούνε περισσότερο», αναφερόμενος στους συμβιβασμούς. Αναφερόμενος συγκεκριμένα στο άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, ο κ. Τσακαλώτος είπε πως «υπάρχει μια διεύρυνση και στις τουριστικές περιοχές και στους τουριστικούς μήνες».
Σύμφωνα με τον υπουργό, το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018 «είναι σε παρενθέσεις και στα δύο κείμενα (σ.σ. το MOU με την ευρωπαϊκή πλευρά και το MEFP με το ΔΝΤ)», διότι στο πλαίσιο της συζήτησης για χρέος αποτελεί «την άλλη όψη του νομίσματος. Καθώς, αυτή η συζήτηση δεν γίνεται στο δικό μας επίπεδο (σ.σ. σε επίπεδο τεχνικών αποστολών), γίνεται στο επίπεδο του Eurogroup όπου είναι τα κράτη-μέλη και το ΔΝΤ».

Ποιες είναι οι σημαντικές ημερομηνίες
Τα νομοσχέδια για τη συμφωνία και τα μέτρα- αντίμετρα θα κατατεθούν στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα, προκειμένου να έχουν ψηφιστεί έως τις 13 Μαΐου.
Τα νομοσχέδια θα μεταφραστούν και θα σταλούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να συνταχθεί η «Έκθεση Συμμόρφωσης», που θα συζητηθεί αρχικά στο Euro Working Group και στη συνέχεια στο Eurogroup της 22ας Μαΐου. Το Eurogroup αναμένεται να εγκρίνει και τη δόση των 7 δισ. ευρώ.
★ Πηγή: Συντακτική ομάδα του eklogika.gr