«Εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας: μία διαδικασία εκλογής του «πρώτου
πολίτη της Χώρας» και μία διαδικασία επίσπευσης των πολιτικών διεργασιών».
Λάμπρου Π. Μπαμπαλιούτα
Δικηγόρου-Λέκτορα Παντείου Παν/μίου
Ένα από τα πρώτα μαθήματα που διδάσκεται ένας πρωτοετής φοιτητής, είτε
της Νομικής, είτε του Παντείου, είτε των άλλων συναφών Σχολών και
Πανεπιστημίων, είναι το μάθημα του Συνταγματικού Δικαίου.
Ένα μάθημα που είχα τη χαρά να διδαχθώ και εγώ, από συνταγματολόγους που
μετρούσαν κάθε λέξη τους, όταν ερμήνευαν τις συνταγματικές διατάξεις και
άρθρωναν επιστημονικό λόγο και πού μου δίνεται η ευκαιρία, αλλά και το μεγάλο
ηθικό –κυρίως- βάρος να τους διαδεχθώ με τις ελάχιστες δυνάμεις μου, στη
διδασκαλία, τόσο του Συνταγματικού Δικαίου, όσο και του Δικαίου των θεμελιωδών
δικαιωμάτων.
Μέσα από αυτό το πλαίσιο προσπαθούμε να διδάξουμε τους φοιτητές το
μεγαλείο της σύγχρονης δημοκρατίας, τους βασικούς πολιτειακούς θεσμούς, τη
σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του Κράτους και των πολιτών, στα πλαίσια της
προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Τις αρετές, αλλά και τις αδυναμίες της σύγχρονης, αλλά και ματαιόδοξης,
πολιτικής εξουσίας.
Μίας πολιτικής εξουσίας της γενιάς των επιγόνων, των «αδύναμων επίδοξων
πολιτικών» και των λοιπών συμμετεχόντων στην προσπάθεια «σωτηρίας» της Χώρας, μέσα
από μία κατάσταση που δημιούργησαν οι ίδιοι και τα πολιτικά κόμματα, πού ας μη μας
διαφεύγει, όλοι μας ψηφίσαμε.
Η «σωτηρία» της Χώρας, δυστυχώς, οφείλει να περάσει και μέσα από τις «Συμπληγάδες»
της εκλογής νέου Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ενός προσώπου, πού θα πρέπει να διακατέχεται από πνεύμα συναίνεσης –γιατί
αυτό απαιτεί ο συνταγματικός νομοθέτης- πολιτικής και κομματικής ουδετερότητας,
αλλά το κυριότερο να εμπνέει τον ελληνικό λαό μέσα και από τις αντιδράσεις και
τις πρωτοβουλίες του, σε ό,τι λαμβάνει χώρα στο πολιτειακό γίγνεσθαι,
επιδεικνύοντας πολιτικό θάρρος και πυγμή, έστω και μέσα από τις αρμοδιότητες που
του απέμειναν, ύστερα από τη λανθασμένη σε πολλά σημεία αναθεώρηση του 1986.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι τώρα επιζητούμε, εν τω μέσω μίας σκληρής
οικονομικής κρίσεως –σκληρού οικονομικού πολέμου θα έλεγα εγώ- έναν Πρόεδρο που
να εμπνεύσει το φτωχό λαό, πού θα του δώσει κουράγιο και δύναμη να συνεχίσει
μία ανηφόρα, έναν Γολγοθά, ο οποίος δεν έχει τελειωμό, ένα λανθάνον, ψευδές και
πολιτικά παραμυθένιο success story long time.
Δεν θα το κρύψω αγαπητοί μου φίλοι.
Λείπει από την σημερινή εποχή μας ένας ηγέτης σας τον πρώην Πρόεδρο της
Δημοκρατίας τον Κωστή Στεφανόπουλο. Έναν ηγέτη με σταθερό πολιτικό λόγο, κοντά
στον πολίτη, κοντά στους νέους, με σημαντικές πρωτοβουλίες. Αυτόν τον ηγέτη,
αυτού του πολιτικού διαμετρήματος προβλέπει το Σύνταγμά μας. Και είναι άκρως
υποκειμενική η γνώμη που διατυπώνω. Ας μου συγχωρεθεί λοιπόν η διατύπωση αυτής
της απόψεως.
Το Σύνταγμά μας, αναφορικά με την εκλογή του «πρώτου πολίτη της Χώρας»,
απαιτεί ευρεία λαϊκή συναίνεση, αφού ρητώς στο άρθρο 32 του Συντάγματος, για
την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας απαιτεί στις δύο πρώτες ψηφοφορίες την
επίτευξη πλειοψηφίας με τα 2/3 του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλαδή απαιτεί
απόφαση 200 βουλευτών, μέσω ονομαστικής (φανερής) ψηφοφορίας.
Στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί η ανωτέρω πλειοψηφία τότε 5 ημέρες
αργότερα και στην τρίτη -κατά σειρά ψηφοφορία- απαιτείται απόφαση από τα 3/5
του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλαδή 180 βουλευτές.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο συνεχίζει ο συνταγματικός νομοθέτης να επιμένει στην
εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας με ευρεία συναίνεση των βουλευτών και κατ’
επέκταση του ελληνικού λαού.
Συνεχίζοντας το Σύνταγμά μας, διατυπώνει σαφέστατα πώς, πλέον αυτό που
δεν κατάφεραν να πετύχουν οι αντιπρόσωποί μας μέσα από μία ευρεία συναίνεση των
κομμάτων, θα πρέπει η σκυτάλη να δοθεί στο κυρίαρχο πολιτειακό όργανο, που δεν
είναι άλλο από το Λαό.
Στην περίπτωση αυτή, αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η
αυξημένη πλειοψηφία των 3/5, η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες από την
ψηφοφορία, και προκηρύσσεται εκλογή για ανάδειξη νέας Βουλής.
Στο διάταγμα διάλυσης της Βουλής, περιλαμβάνεται η ημερομηνία διενέργειας
των βουλευτικών εκλογών σε διάστημα όχι μεγαλύτερο του ενός μηνός και η
σύγκληση της νέας Βουλής σε διάστημα –και πάλι- όχι μεγαλύτερο του ενός μηνός.
H Βουλή που
αναδεικνύεται από τις νέες εκλογές, αμέσως μόλις συγκροτηθεί σε σώμα, εκλέγει
με ονομαστική ψηφοφορία Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την πλειοψηφία των 3/5 του
όλου αριθμού των βουλευτών, δηλαδή με 180 βουλευτές.
Συνεχίζει και πάλι το Σύνταγμα
ν’ απαιτεί -και όχι απλώς να επιθυμεί- την εκλογή ενός προσώπου που να
συγκεντρώνει την ευρεία πλειοψηφία της νέας Βουλής.
Μίας Βουλής πού, εκτός των άλλων,
συγκροτήθηκε και για την ανάδειξη του νέου «πολιτειακού άρχοντα», του νέου
προσώπου, πού σε μία τέτοια οικονομική και πολιτική περίοδο θα εμπνεύσει του
πολίτες και θα ηγηθεί για την μεταρρύθμιση στο σύγχρονο ελληνικό Κράτος.
Αν και πάλι δεν επιτευχθεί η πλειοψηφία των 3/5, η ψηφοφορία
επαναλαμβάνεται μέσα σε πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας
εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών,
δηλαδή 151 ψήφους.
Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην περίπτωση αυτή η πλειοψηφία των 151
βουλευτών, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά (την έκτη κατά
σειρά), ύστερα από πέντε ημέρες, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν και
θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη
σχετική πλειοψηφία.
Φυσικά ο συνταγματικός νομοθέτης δεν όρισε τί θα συμβεί στην περίπτωση
όπου στην τελική και έκτη συνολικά ψηφοφορία θα υπάρξει ισοψηφία.
Για να σας είμαι ειλικρινής, δεν θα ήθελα καν να φτάσουμε στο σημείο
αυτό. Τότε θα πρέπει όλοι εμείς «οι ειδικοί» να δώσουμε τη δική μας ερμηνεία
για το τί θα γίνει.
Και τότε θα έχουμε την πλήρη διαφωνία.
Δεν πιστεύω πώς θα φθάσουμε σ’ αυτό το σημείο, αλλά με την πολιτική
ρευστότητα της εποχής μας δεν μπορώ και να το αποκλείσω.
Πιστεύω πώς ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να εκλεγεί μέσα από
μία νέα λαϊκή εντολή, μέσα από νέους πολιτικούς σχηματισμούς, μέσα από μία νέα
εκλογική διαδικασία, με νέα σύνθεση της Βουλής.
Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει πλήρης ταύτιση της απόψεώς μου με
συγκεκριμένο πολιτικό χώρο.
Μέσα από μία δημοκρατική διαδικασία που θα εκφράζει τη θέληση του λαού,
όχι μόνο για τη συναίνεση της Βουλής, αλλά και για το νέο πρόσωπο του Προέδρου
της Δημοκρατίας, το οποίο θα πρέπει να είναι γνωστό πριν από τις κάλπες.
Ανοικτά χαρτιά λοιπόν και ανοικτές διαδικασίες.
Να γνωρίζει ο κυρίαρχος λαός ποιούς θα ψηφίσει και τί εντολή θα δώσει.
Η εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας δεν αποτελεί μία μονόπλευρη
διαδικασία μέσα σ’ ένα έντονο πολιτικό παίγνιο ανούσιων εντυπώσεων, αλλά μία
άκρως δημοκρατική διαδικασία με διαφανείς στόχους και διαφανείς εντολές.
Για την εκλογή του καλύτερου, του «πρώτου πολίτη της Χώρας».
Η διαδικασία αυτή, όσο και αν εσπευσμένα αποφασίστηκε, δυστυχώς έθεσε σε
δεύτερη μοίρα την διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης, η οποία θα έπρεπε κατά
την άποψή μου να έχει ήδη αρχίσει, με τη διαμόρφωση των βασικών πυλώνων μιας
νέας συμμετοχικής δημοκρατίας, με νέους θεσμούς, με περισσότερη λαϊκή συμμετοχή
και πρωτοβουλία, με εμπλουτισμό και βελτίωση του ήδη υφισταμένου πλαισίου περί
των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Γιατί αυτό απαιτεί η σύγχρονη (μετά τα Μνημόνια) δημοκρατία.
Και δυστυχώς θ’ αργήσει να ολοκληρωθεί μετά τα τελευταία γεγονότα.
Οι πρόωρες εκλογές, οι οποίες κατά την άποψή μου είναι πρό των πυλών –σας
το είχα γράψει και σε προηγούμενο κείμενό μου- θα πρέπει ν’ αναδείξουν αυτό που
θέλει ο κυρίαρχος λαός.
Και ποιό είναι αυτό;
Η, όσο το δυνατό, μεγαλύτερη συναίνεση, όλων των πολιτικών κομμάτων, για
την επίλυση των προβλημάτων των πολιτών.
Η φτώχεια και η ανέχεια δεν έχουν χρώματα.
Ο κίνδυνος του αποκλεισμού της (κατ’ ουσίαν) άσκησης θεμελιωδών
δικαιωμάτων δεν έχει χρώματα.
Ο αποκλεισμός από το δικαίωμα στην δωρεάν παιδεία δεν έχει χρώματα.
Η πείνα και η ανεργία, η δυστυχία των νέων πολιτών, η αβεβαιότητα για το
μέλλον, η φυγή των νέων Ελλήνων επιστημόνων προς το εξωτερικό, δεν έχουν
χρώματα.
Μήπως οι διεργασίες αυτές θα πρέπει να φέρουν άμεσα και την πολιτική
συναίνεση;
Μήπως τελικά η δημιουργία μίας Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, με
τεχνοκράτες, αλλά και με σαφέστατο κοινωνικό χαρακτήρα είναι μία αδήριτη ανάγκη
;
Ίσως η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας να είναι η απαρχή, μέσα από
μία επιτακτική για την εποχή μας, νέα εκλογική διαδικασία, για μία
ουσιαστική-οικουμενική συναίνεση των πολιτικών κομμάτων.
Γιατί τα προβλήματα των πολιτών δεν έχουν χρώματα και πολιτικά «πιστεύω».
Γιατί οι νέοι μας αξίζουν το καλύτερο.