Χρήστος Σταϊκούρας: Η αποτίμηση των αποφάσεων του Eurogroup

Αθήνα, 26.01.2018

Άρθρο στην ιστοσελίδα Capital.gr - Η αποτίμηση των αποφάσεων του Eurogroup

Την περασμένη Δευτέρα, το Eurogroup αποφάσισε τη χορήγηση της επόμενης δόσης του δανείου, με βάση την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης του Προγράμματος.
Μπορούμε να πιστώσουμε στην τυχοδιωκτική Κυβέρνηση του «ναι σε όλα», την μικρότερη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση αξιολόγησης.
Η απόφαση όμως αυτή, εκτός του ότι εδράζεται στην υλοποίηση νέων δημοσιονομικών μέτρων ύψους 1,9 δισ. ευρώ για το 2018, δεν προσφέρεται για θριαμβολογίες.

1ον. Η εκταμίευση της δόσης, ύψους 6,7 δισ. ευρώ, θα γίνει και πάλι τμηματικά, υπό την προϋπόθεση υλοποίησης προαπαιτούμενων που ακόμη η Κυβέρνηση δεν έχει υλοποιήσει, μεταξύ των οποίων η ανεμπόδιστη εφαρμογή ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και η προώθηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Υπενθυμίζεται ότι η Κυβέρνηση του «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη», έχει δεσμευθεί στην υλοποίηση 130.000 πλειστηριασμών μέχρι το 2022, όπως αποτυπώνεται στο «κείμενο συμμόρφωσης» που επισημαίνεται στο ανακοινωθέν του Eurogroup.

2ον. Από την 1η υποδόση, ύψους 5,7 δισ. ευρώ, ένα μικρό μόνο τμήμα της θα κατευθυνθεί προς την πραγματική οικονομία, ύψους μόλις 500 εκατ. ευρώ, στερώντας πολύτιμους πόρους από την πραγματική οικονομία.

3ον. Ένα σημαντικότερο τμήμα της υποδόσης, ύψους 1,9 δισ. ευρώ, θα κατευθυνθεί για το «χτίσιμο» ταμειακού αποθέματος, το οποίο διαρκώς «αυγατίζει» εξαιτίας των επιδεινούμενων εκτιμήσεων για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους.

4ον. Ο τρόπος δημιουργίας του ταμειακού αποθέματος δεν είναι ορθολογικός. Το «χτίσιμό» του γίνεται με τη χρήση δανειακών πόρων που δεν κατευθύνονται για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, με την ακριβή έξοδο στις αγορές, με τα υπερπλεονάσματα μέσω της υπερφορολόγησης των πολιτών, με το υποχρεωτικό «σκούπισμα» των ταμειακών διαθεσίμων όλων των φορέων του Δημοσίου και με την εσωτερική στάση πληρωμών. Δηλαδή γίνεται εις βάρος της πραγματικής οικονομίας.
Επισημαίνεται ότι αν ο χρηματοδοτικός προγραμματισμός του 3ου Μνημονίου εξελισσόταν ομαλά και είχαμε λάβει το ύψος των δόσεων που προέβλεπε το Πρόγραμμα, τότε και σημαντικό ταμειακό απόθεμα θα είχε δημιουργηθεί και η πραγματική οικονομία θα είχε τονωθεί.

5ον. Η σημερινή Κυβέρνηση δεν θέλει και δεν μπορεί να διοχετεύσει ρευστότητα στην αγορά. Αυτό αποτυπώνεται στο ύψος και στη διαδικασία αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Οφειλές που παραμένουν υψηλές, λίγο υψηλότερες από το 2014, παρά την εκταμίευση από το 3ο Μνημόνιο ποσού ύψους 5 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή τους.
Αυτό οφείλεται τόσο στην ανικανότητα της Κυβέρνησης να διοχετεύσει τους διαθέσιμους πόρους στην πραγματική οικονομία, όσο και στην «εσωτερική στάση πληρωμών» που έχει επιβάλλει, δημιουργώντας – συνεχώς – νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές. Επιπλέον, εφεξής, το Δημόσιο, μέσω της υπερφορολόγησης των πολιτών, θα πρέπει να συμμετέχει στη διαδικασία αποπληρωμής τους σε αναλογία 1:1 με την δόση, ενώ μέχρι πρότινος αυτή ήταν 1:2.
Ενώ το 1,5 δισ. ευρώ που θα χορηγηθεί τους προσεχείς μήνες, είναι το τελευταίο ποσό από τους πόρους του δανείου που θα κατευθυνθεί για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Όσες οφειλές δεν εξοφληθούν, θα αποπληρώνονται με ίδιους πόρους, από τους φορολογούμενους, μέχρι να μηδενιστούν.
Παράλληλα, η πλήρης εκκαθάρισή τους ακόμη «αναζητείται». Αρχικά, με βάση το 3ο Μνημόνιο (Αύγουστος 2015), η αποπληρωμή τους θα γινόταν έως το τέλος του 2016. Στη συνέχεια, με βάση το Συμπληρωματικό Μνημόνιο (Ιούνιος 2016), αυτή μετατέθηκε για τον Ιούνιο του 2017. Σήμερα, με βάση τα κείμενα της 3ης αξιολόγησης, θα πρέπει να έχουν μηδενιστεί μέχρι το καλοκαίρι του 2018. Και ενώ ο Προϋπολογισμός αναφέρεται – απλώς – σε μείωσή τους το 2018.
Όλα αυτά αναδεικνύουν – για ακόμη μία φορά – την αδιέξοδη και τυχοδιωκτική οικονομική πολιτική της σημερινής Κυβέρνησης και επιβεβαιώνουν την ανικανότητα και αναποτελεσματικότητά της.

6ον. Η επιθυμητή επί τα βελτίω αναθεώρηση των προβλέψεων για το ρυθμό ανάπτυξης, υπό την υφιστάμενη «ρήτρα ανάπτυξης» που έχει συμφωνήσει η Κυβέρνηση, δεν αναμένεται να αποβεί επ' ωφελεία της χώρας και των πολιτών. Κι αυτό γιατί όσο καλύτερα θα πηγαίνει η οικονομία, τόσο μικρότερη ελάφρυνση χρέους θα απαιτείται από τους εταίρους.
Η αναθεώρηση των ρυθμών ανάπτυξης έχει νόημα με τη «ρήτρα μεταρρυθμίσεων» που έχει προτείνει η Νέα Δημοκρατία, με βάση την οποία η αύξηση του πλούτου – μέσω της υλοποίησης ενός συνεκτικού, δικής μας ιδιοκτησίας προγράμματος μεταρρυθμίσεων – θα οδηγήσει στη βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους, και αυτή με τη σειρά της στη σταδιακή μείωση του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Η επίτευξη αυτών θα επιτυγχάνεται πλέον μέσω της αυτοτροφοδοτούμενης αναπτυξιακής διαδικασίας, χωρίς τη λήψη πρόσθετων μέτρων λιτότητας. Ενώ παράλληλα, ο δημοσιονομικός χώρος που θα δημιουργηθεί, θα χρησιμοποιηθεί, σταδιακά, για περαιτέρω μειώσεις φορολογικών συντελεστών.

Συμπερασματικά, πλήρης και καθαρή έξοδος από τα μνημόνια, κάτι που θα ήταν και το επιθυμητό, δεν είναι σήμερα εφικτή. Και αυτό γιατί η Κυβέρνηση έχει ψηφίσει νέα μέτρα λιτότητας για μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος, έχει δεσμευτεί σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για πολλά χρόνια μετά το 2018, ενώ η υλοποίηση των αναγκαίων παρεμβάσεων για τη ρύθμιση του χρέους όχι μόνο έχει μετατεθεί για μετά το καλοκαίρι, αλλά εκτιμάται ότι θα συνοδευτεί και από κάποιον αυστηρό μηχανισμό επιτήρησης και εποπτείας.
Επιπρόσθετα, εάν η Κυβέρνηση ήταν αξιόπιστη, σοβαρή και υπεύθυνη, εάν είχε υλοποιήσει ένα συνεκτικό πλαίσιο μεταρρυθμίσεων, εάν είχαν αναληφθεί πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους και εάν η χώρα είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, τότε τα επιτόκια δανεισμού, με δεδομένο το ευνοϊκότερο ευρωπαϊκό περιβάλλον, θα ήταν χαμηλότερα και λογικά.
Δυστυχώς, με ευθύνη της σημερινής Κυβέρνησης, αυτά μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει. Τα πεπραγμένα της, δεν μας κάνουν αισιόδοξους και για το μέλλον.