Το Επανιέλ Μπρετόν

Το Επανιέλ Μπρετόν, το Σπάνιελ της Βρετάνης, είναι ένας κυνηγετικός σκύλος δείκτης (φέρμας), που συνήθως αναφέρεται στο δυτικό ημισφαίριο, ως «Γαλλική Βρετάνη» (French Brittany).

Ιστορία

Η προέλευσή του Επανιέλ Μπρετόν χρονολογείται πολύ νωρίτερα από την επίσημη δημιουργία του και πολλοί ιστορικοί της φυλής συμφωνούν πως η προέλευση του είναι κάπως περίπλοκο και δύσκολο να εντοπιστεί. Όπως και σε άλλες φυλές σκύλων φέρμας, μεγάλο μέρος των πληροφοριών για τον χρόνο εξέλιξης της φυλής χάνεται στην αρχαιότητα. Σ’ ένα ποίημα του Oppien που έζησε περί το 150 μ.Χ. μεταφρασμένο από τον Ballu και το οποίο ανακαλύφθηκε το 1787 μέσα σε ένα χειρόγραφο στο Στρασβούργο διαβάζουμε: «μεταξύ των σκύλων τα οποία εντοπίζουν το θήραμα στο κυνήγι, υπάρχει ένα άριστο μικρό είδος, που εκτρέφεται από τον άγριο λαό της Βρετάνης και πήρε το όνομά Agasses. Ως επί το πλείστον από την ευαισθησία της όσφρησής της, η ράτσα Agasses προηγείται σε σχέση με άλλα σκυλιά».

Είναι αυτό το Μπρετόν; Πιθανότατα. Ο Pouchain και κάποιοι άλλοι μυημένοι στο «Livre de Chasse» του 1387 κάνουν λόγο για «chiens d'Oysel» ίσως μια λανθασμένη ορθογραφία του d'Espagnol. Στην Ευρώπη πολλά μικρά σκυλιά χρησιμοποιήθηκαν από έφιππους θηρευτές ίσως και το Επανιέλ Μπρετόν, στα γαλλικά ως «chien d'ARRET», για κυνήγι θηραμάτων με δίχτυ.

Η ράτσα βελτιώθηκε κατά τη διάρκεια των σταυροφοριών οπότε και το Επανιέλ έγινε ένα μικρό σκυλί, συχνά χωρίς ουρά, τριχωτό και με μοναδικό καλπασμό. Ο Limouzy μιλά για διαφορετικούς τύπους σκύλου στην χερσόνησο της Βρετάνης το ένα εκ των οποίων είναι προφανώς το Επανιέλ. Ένας καμβάς από το 17ο αιώνα του φημισμένου ζωγράφου Ρέμπραντ απεικονίζει μαζί με τα σκυλιά για κούρσες και κάποιο με μικρή ουρά, πορτοκαλί, καφέ σκούρο και λευκό σκυλί με αιχμηρή μύτη, που θα μπορούσε να είναι ένα Μπρετόν. Στο παλάτι του Fontainbleau μια ζωγραφιά του Decamps, ενός ζωγράφου της Σχολής Barbizon» από το 1849 και με τίτλο «θηροφύλακας και σκύλοι», απεικονίζει σίγουρα ένα σκυλί του τύπου Μπρετόν. Το 19ο αιώνα στη Βρετάνη γίνεται λόγος για ένα μικρό σκυλί τύπου σπανιέλ, την «Fougères», ένα συκώτι και άσπρο ή μαύρο και άσπρο σκυλί με κοντή ουρά.

Εξέλιξη

Πολλοί συγγραφείς μιλούν για τη συνήθεια της αγγλικής ανώτερης τάξης να επισκέπτεται περνώντας τη Μάγχη, αυτό το μέρος της Γαλλίας, τη Βρετάνη, για κυνήγι κατά το πρώιμο δεύτερο μισό του 19 ου αιώνα. Οι Βρετανικοί κανονισμοί καραντίνας που ήδη βρίσκονταν σε ισχύ οδήγησε στην εύκολη λύση η οποία ήταν να αφήσουν τα κυνηγετικά σκυλιά τους πίσω, στα ικανά χέρια των τοπικών αγροτών και κυνηγών, μέχρι την επόμενη κυνηγετική περίοδο. Μπορεί να θεωρηθεί πως αρκετά ζευγαρώματα έγιναν τυχαία ή με άλλο τρόπο και όταν τα νεογνά εμφάνισαν βελτιωμένες κυνηγετικές ικανότητες. Αυτή η επιρροή των αγγλικών σκύλων αύξησε το μέγεθος των ντόπιων σκύλων τα οποία άρχισαν να αλλάζουν το χαρακτήρα τους συνολικά. Μέχρι τις αρχές του 1900 υπήρχαν κατά συνέπεια μια σειρά υβριδίων, αντανακλώντας την επίδραση του αγγλικού ή του Ιρλανδίκού setter, του δείκτη, καθώς και των σπανιέλ Springer καθώς και ενδεχομένως του Ουαλικού Springer. Το κυρίαρχο χρώμα στο χρόνο ήταν το καφέ (συκωτί) και άσπρο. Το 1907, στη Loudeac, τη Γαλλία, ένας δικηγόρος που ονομάζονταν Arthur Enaud και άλλοι εκτροφείς της φυλής οργάνωσαν την πρώτη ένωση που δημιουργήθηκε για την καλλιέργεια, την ανάπτυξη και την προώθηση της φυλής, κάνοντας ένα σημαντικό βήμα, ίδρυσαν το 1907 της «Λέσχης Επανιέλ Μπρετόν με φυσικά κοντή ουρά».

Ένα πρότυπο δημοσιεύθηκε το 1908 και είχε το μέγεθος ως 0,56 μ. κάτι που αντανακλά ενδεχομένως την επιρροή των setter. Ο Gaston Pouchain σημειώνει ότι μέχρι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το πορτοκαλί και το λευκό σκυλί ήταν το πιο περιζήτητο ενώ πριν το καφέ και άσπρο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 η φυλή ήταν ακόμα σε εκλεκτικό βαθμό ως προς την εμφάνιση, αλλά επαρκής πρόοδος είχε σημειωθεί από τα 48 μέλη της λέσχης ως προς το μέγεθος που έπρεπε να μειωθεί κατά το πρότυπο σε 45-50 με 2 εκατοστά ανοχή για εξαιρετικά καλά αρσενικά (από τις 45 -56 του αρχικού προτύπου). Έως τα μέσα του 1930 η σύνθεση του συλλόγου είχε ανέλθει σε περίπου 250, με μερικά από τα πιο διάσημα κυνοτροφεία να έχουν πλέον καθιερωθεί. Το πρώτο Στάνταρ του Επανιέλ έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1907 υιοθετήθηκε στις 7 Ιουνίου 1908, διορθώθηκε τον Μάρτιο του 1923, το 1933 και τέλος το 1956 οπότε και καθιερώθηκε. Το σύγχρονο Epaneul ήταν σε καλό δρόμο για να γίνει το αγαπημένο σκυλί κυνηγίου της Γαλλίας!

Χαρακτηριστικά

Το Επανιέλ Μπρετόν είναι ένα μικρόσωμο αλλά ακούραστο σκυλί, δαιμόνιο στο κυνήγι, με πραγματικά αστείρευτη ενέργεια, πιστό και υπάκουο παρ’ όλο το κέφι και τη ζωντάνια του! Σκληραγωγημένα, όπως και οι πρόγονοί τους, αθλητικά σκυλιά, αρχικά βραβευμένα ως μια εξαιρετική φυλή για το κυνήγι της μπεκάτσας, ο γαλλικός σύλλογος υποστήριξης της φυλής προσπάθησε να αναπτύξει το Επανιέλ Μπρετόν ως ένα σκυλί δείκτη, κατάλληλο για το κυνήγι όλων των ειδών των ορεινών κυνηγίων. Η γκρίζα πέρδικα (επίσης γνωστή ως η ουγγρική πέρδικα) έγινε τελικά ένα δημοφιλές πτερωτό θήραμα στην Ευρώπη, το οποίο θηρεύεται με Επανιέλ Μπρετόν. Τα Επανιέλ χρησιμοποιούνται επίσης συχνά για κυνήγι μπεκατσινιού, φασιανού και πέρδικας, στη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Λόγω της επιμονής και της δέουσας επιμέλειας από τους Γάλλους στην αναπαραγωγή και την ανάπτυξη του Επανιέλ Μπρετόν ως σκυλί κυνηγιού αλλά και ως σύντροφος, η φυλή έχει γνωρίσει τεράστια επιτυχία και αποδοχή σε όλο τον κόσμο. Μεγάλη αποδοχή έχει η ράτσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ευρώπη αλλά και την Ελλάδα.

Καρέλης Δημήτρης