Από την ανοσία της αγέλης, στην αγελαία ανοησία;

Συσσίτιο στη γρίππη του 1918.

Από την ανοσία της αγέλης, στην αγελαία ανοησία;

Είναι βέβαιο πως δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση, αλλά σε μια πρωτόγνωρη επιλογή διαχείρισης μιας υπαρκτής, είναι η αλήθεια, πάνδημης κρίσης. Πανδημίες και επιδημίες, λοιμοί και θανατηφόρες ασθένειες έπληξαν τον πλανήτη και τις ανθρώπινες κοινωνίες ουκ ολίγες φορές. Να θυμηθούμε το λοιμό των Αθηνών («σύνδρομο του Θουκυδίδη») το 430 π.Χ. που αποδεκάτισε την πόλη, την «Ιουστινιάνειο» πανώλη τον 6^ο αιώνα  μ.Χ. με τα 15 εκ. θύματα, τη Μεγάλη Πανώλη ή Μαύρο Θάνατο που στοίχισε τη ζωή 25 εκατ. ανθρώπους στα τέλη της δεκαετίας του 1340, την Ευλογιά  (15^ος -17^ος αιώνας), τη Χολέρα (1817-23), ως τις φονικές πανδημίες γρίπης του 20^ου αιώνα, την Ισπανική γρίπη με πάνω από 50 εκατομμύρια νεκρούς το 1918, την επιδημία τύφου στη Ρωσία το 1918-22 με 3 εκατ. να πεθαίνουν, την Ασιατική γρίπη 1957-58 που στοίχισε τη ζωή σε περίπου ένα εκατ. ανθρώπους, τη Γρίπη του Χονγκ Κονγκ το 1968 που ήταν υπεύθυνη για το θάνατο 500.000-1.000.000 ανθρώπων παγκοσμίως, την πανδημία της Ρωσικής Γρίπης, 1977-78 με 700.000 θανάτους, αλλά και την πανδημία HIV/AIDS, με την παγκόσμια εξάπλωση και τα 36 εκ. νεκρών από το 1981 ως το 2012.

Ωστόσο, οι κοινωνίες ποτέ δεν σταμάτησαν να λειτουργούν, παρότι το πλήγμα ήταν σε κάθε περίπτωση μεγάλο, ενώ οι δυνατότητες της ιατρικής επιστήμης απειροελάχιστες, ως μηδενικές, σε σχέση με τη σημερινή εποχή.

Στην σημερινή περίπτωση του κορονοϊού, το μεγαλύτερο ποσοστό των θανάτων παγκοσμίως, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, αφορά χαμηλά ποσοστά, με μεγαλύτερα στο Βέλγιο με 0, 047%, την Ισπανία με 0,043%, την Ιταλία με 0,038%, τη Γαλλία με 0,029%, την Αγγλία με 0,022%, την Ολλανδία με 0,021%, την Ελβετία με 0,016%, τη Σουηδία με 0,015% και στις ΗΠΑ 0,012%, ενώ στον αντίποδα με εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά, βρίσκονται χώρες με μεγάλο πληθυσμό όπως η Ινδία με 0,000036%, η Συρία με 0,00001%, αλλά και άλλες χώρες με ποσοστό θανάτων γύρω στο 0,001%, όπως η Ελλάδα, η Φινλανδία, η Αλβανία, η Κροατία, η Πολωνία, η Βραζιλία, το Περού, η Χιλή και η Αλγερία.

• Αναρωτιέμαι λοιπόν, ποιος μας εξασφαλίζει πως το μοντέλο που έχει επιλεγεί είναι η μοναδική ενδεδειγμένη λύση, όταν ούτε ιστορικό προηγούμενο πλήρους αποκλεισμού έχουμε κι όταν άλλα μοντέλα (Σιγκαπούρη, Χονγκ Κονγκ) έχουν μεγαλύτερη επιτυχία, με το μικρότερο δυνατό κόστος στην κοινωνία; 
•  Πότε και πως μπορεί να επιτευχθεί η απαιτούμενη, κατά τους ειδικούς, γενική ανοσία στον πληθυσμό, εφόσον οι «γνωστοί» νοσούντες είναι λίγοι, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας;

Μάθαμε τον παράγοντα R, δηλαδή τον πραγματικό ρυθμό αναπαραγωγής του ιού και χάσαμε τον παράγοντα Α, δηλαδή τον ίδιο τον άνθρωπο, παρότι ισχυριζόμαστε πως όλα γίνονται για την προστασία του.

•  Ποιος μας διασφαλίζει πως τα «υποκείμενα νοσήματα» των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού δεν θα είναι αύριο οι κύριες αιτίες θανάτου σε μεγάλη μερίδα πληθυσμού και σε τεράστια πιθανόν κλίμακα, δεδομένης της παραμέλησης ή της άγνοιας της επικινδυνότητας της νόσου; 
•  Δεν θα είναι οι θάνατοι αυτοί απότοκα της κακής ή ανεπαρκούς διαχείρισης μια κρίσης, η οποία ίσως έχει υπερεκτιμηθεί ή διογκωθεί τεχνητά;
•  Ποιος γνωρίζει τις μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες στην υγεία των εγκλεισμένων ανθρώπων από την αρνητική τους ψυχολογία, την έλλειψη δραστηριότητας και την καθιστική ζωή;

Φτάσαμε στο σημείο να πρυτανεύει η λογική «Πας μη ων μεθ’ ημών, καθ’ ημών», για όσους έχουν διαφορετική άποψη, μ’ ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει, εξαίροντας υπέρμετρα την λογική της καραντίνας, ενώ οι διαφαινόμενοι κίνδυνοι από τον στραγγαλισμό της οικονομίας είναι ανυπολόγιστοι και παράγουν αλυσιδωτές αντιδράσεις, οι οποίες πιθανόν να φέρουν περισσότερα θύματα από αυτά της ασθένειας που προκαλεί ο κορονοϊός. Δεν μιλούμε με βάση συνωμοσιολογικές θεωρίες, καθώς προτάσσουμε τη ρεαλιστική θεώρηση ενός υπαρκτού προβλήματος, με όρους επιστημονικούς κι όχι κατ’ ανάγκη ιατρικούς και υγειονομικούς.

• Ποιος μπορεί με βεβαιότητα να πει πως θα είναι σε λίγο και για πόσα χρόνια η παγκόσμια οικονομία;
•  Πόσες επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να κλείσουν και πόσοι άνθρωποι θα οδηγηθούν στην ανεργία;
• Θα πει κανείς πως η ανθρώπινη ζωή έχει τον πρώτο λόγο. 
•  Ναι, αλλά πως θα μπορέσουμε να διαχειριστούμε τις εξεγέρσεις που θα φέρουν όλα τα παραπάνω, την επισιτιστική κρίση και όλα τα συνεπακόλουθα μιας κρίσης τέτοιου μεγέθους;

Μαθαίνουμε για παράδειγμα, ότι οι Έλληνες αγρότες μειώνουν την καλλιέργεια κηπευτικών και άλλων εδώδιμων προϊόντων, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον επισιτισμό των Ελλήνων, καθώς ουδεμία πρόνοια υπήρξε τα προηγούμενα χρόνια για την καταγραφή των αναγκών σε προϊόντα που, αντί να εισάγουμε, έπρεπε να καλλιεργούμε οι ίδιοι, όπως γινόταν παραδοσιακά.

Χρειάζεται λοιπόν μια ρεαλιστική και πολύπλευρη, πατριωτική διαχείριση της κρίσης, για να μην αναγκαστούμε αύριο να τρώμε τις σάρκες μας, αλλά να «διαβούμε τον Ρουβίκωνα» με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

Πρέπει εν κατακλείδι, να προσέξουμε να μην περιέλθουμε αντί στην «ανοσία της αγέλης», στην «αγελαία ανοησία», με το «κάντο όπως οι άλλοι»…

«Alea jacta est ή ο κύβος ερρίφθη»…

Δημήτρης Καρέλης

karelisdimitris@gmail.com

Νοσοκομείο στη φονική γρίππη του 1918, στην Αμερική.